Top 5 produktów bogatych w błonnik na IBS

Zespół jelita drażliwego (IBS) dotyka około 11% ludzi na świecie i 13% Polaków¹. Może powodować ból brzucha, zmiany w rytmie wypróżnień i wzdęcia². Dieta odgrywa dużą rolę w leczeniu objawów. Błonnik, szczególnie rozpuszczalny, może pomóc złagodzić te symptomy³.

Eksperci radzą spożywać od 10 do 25 gramów błonnika dziennie¹. Dobrym źródłem błonnika są płatki owsiane, suszona fasola, brązowy ryż, owoce cytrusowe i truskawki³. Ważne jest, by stopniowo wprowadzać błonnik do diety, aby uniknąć pogorszenia objawów żołądkowych.

Dobra dieta przy IBS może znacznie poprawić jakość życia². Błonnik nie tylko reguluje pracę jelit, ale też działa jako prebiotyk, wpływając na mikrobiotę jelitową³. Jedzenie błonnika z odpowiednią ilością wody jest jeszcze skuteczniejsze w łagodzeniu objawów IBS³.

Kluczowe informacje

• IBS dotyka około 11% populacji światowej i 13% Polaków
• Zalecana dzienna dawka błonnika dla osób z IBS to 10-25 gramów
• Błonnik rozpuszczalny łagodzi objawy IBS
• Ważne źródła błonnika to płatki owsiane, fasola, owoce i warzywa
• Błonnik należy wprowadzać do diety stopniowo
• Odpowiednie nawodnienie zwiększa skuteczność diety bogatej w błonnik
• Dieta może znacząco poprawić jakość życia osób z IBS

Co to jest IBS i jak wpływa na dietę?

Zespół jelita nadwrażliwego, znany jako IBS, dotyka 10-20% ludzi. Kobiety chorują na IBS dwa razy częściej niż mężczyźni⁴⁵. Choroba ta może znacznie zmniejszyć jakość życia, powodując różne problemy żołądkowe.

Definicja IBS

IBS to przewlekłe lub nawracające bóle brzucha i zmiany w rytmie wypróżnień. Można go podzielić na cztery typy: zaparciowy (IBS-C), biegunkowy (IBS-D), mieszany (IBS-M) i niesklasyfikowany (IBS-U)⁴.

Objawy i przyczyny

Główne objawy IBS to bóle brzucha, wzdęcia, zaparcia i biegunki⁴. Choroba często pojawia się między 20. a 40. rokiem życia⁵. Przyczyny IBS nie są pełnie znane, ale zaburzenia flory jelitowej mają duży wpływ na objawy.

Rola diety w zarządzaniu IBS

Dieta jest bardzo ważna w leczeniu IBS. Dieta low-FODMAP pomaga około 70% pacjentów zmniejszyć objawy i poprawić komfort życia⁶. Ważne jest unikanie produktów wzdymających, kawy, alkoholu i tłustych potraw⁵.

Skuteczne leczenie IBS wymaga kompleksowego podejścia. Włącza to odpowiednią dietę, terapię farmakologiczną i zmianę stylu życia⁴.

Dlaczego błonnik jest ważny w diecie IBS?

Błonnik pokarmowy jest kluczowy dla osób z zespołem jelita drażliwego (IBS). Często doświadczają oni bólu brzucha, zaparć, biegunki i wzdęć⁷. Spożywanie odpowiedniej ilości błonnika może pomóc złagodzić te objawy i poprawić samopoczucie.

Korzyści zdrowotne błonnika

Błonnik ma wiele zalet dla osób z IBS. Pomaga on w regulacji pracy jelit, co jest ważne przy problemach trawieniowych. Zaleca się spożywanie około 25 g błonnika dziennie przy zaparciach⁸.

Właściwe spożycie błonnika może zmniejszyć częstotliwość i nasilenie objawów IBS, szczególnie przy zaparciach.

Typy błonnika: rozpuszczalny i nierozpuszczalny

Wyróżniamy dwa główne typy błonnika: rozpuszczalny i nierozpuszczalny. Każdy z nich działa inaczej na nasz organizm. Błonnik rozpuszczalny, który znajdziemy w owocach i warzywach, spowalnia przesuwanie się treści jelitowej.

Błonnik nierozpuszczalny, obecny w pełnoziarnistych produktach, przyspiesza ruchy jelit.

Produkty bogate w nierozpuszczalny błonnik, jak orzechy czy gruboziarniste kasze, mogą pogorszyć objawy u niektórych z IBS⁹. Ważne jest, aby dobierać źródła błonnika indywidualnie, obserwując reakcje naszego ciała. Dieta bogata w błonnik i odpowiednie nawodnienie mogą znacząco poprawić życie osób z IBS.

Produkty bogate w błonnik dla osób z IBS

Dieta przy IBS wymaga wyboru odpowiednich produktów bogatych w błonnik. Zespół jelita drażliwego dotyka wielu osób. Ważne jest, aby wiedzieć, które pokarmy mogą pomóc¹⁰.

1. Owsiane płatki śniadaniowe

Płatki owsiane są świetne dla osób z IBS. Zawierają błonnik rozpuszczalny, który łagodzi układ pokarmowy. Mogą być też bazą dla zdrowych śniadań.

2. Chia i siemię lniane

Nasiona chia i siemię lniane są bardzo wartościowe. Mają dużo błonnika i kwasów omega-3. Siemię lniane może łagodzić objawy IBS.

3. Warzywa krzyżowe

Brokuły, kalafior i kapusta są bogate w błonnik. Osoby z IBS powinny je wprowadzać do diety stopniowo. Najlepiej jeść je gotowane, co ułatwia trawienie.

4. Jagody i inne owoce

Jagody, szczególnie czarne porzeczki, są dobrym źródłem błonnika. Inne owoce, jak kiwi czy truskawki, też mogą pomóc. Ważne jest, aby wprowadzać nowe produkty powoli.

Dieta bogata w błonnik wymaga też odpowiedniego nawodnienia. Ważne jest, aby pić co najmniej 2 litry wody dziennie. Woda wspomaga pracę jelit i zwiększa korzyści z błonnika¹¹.

Jak wprowadzać błonnik do diety na IBS?

Zespół jelita nadwrażliwego dotyka wielu Polaków. Badania wskazują, że 11.4% ludzi cierpi na IBS. Kobiety chorują na IBS dwukrotnie częściej niż mężczyźni¹². Wprowadzanie błonnika do diety wymaga ostrożności i planowania.

Stopniowe zwiększanie spożycia

Dieta bogatoresztkowa może pomóc w problemach żołądkowych. Ale trzeba ją wprowadzać stopniowo. Zacznij od małych ilości błonnika, a potem stopniowo zwiększaj do 10-25 g dziennie.

Pamiętaj, że 5 z 14 zalecanych produktów to jasne pieczywo, chleb pszenny, kasza manna, biały ryż i drobny makaron pszenny¹³.

Wprowadzenie nowych produktów

Nowe produkty bogate w błonnik wprowadzaj pojedynczo. Obserwuj reakcję organizmu. Wśród 15 z 22 zalecanych mięs i ryb znajdziesz chude wołowe, królika, kurczaka bez skóry, pstrąga i dorsza¹³.

Wybieraj młode warzywa, pomidory bez skórki i zmiksowany szpinak. To 8 z 14 zalecanych warzyw przy IBS¹³.

Pamiętaj, że dieta to nie wszystko. Postępowanie dietetyczne, wraz z suplementacją błonnika rozpuszczalnego i prebiotyków, poprawia objawy¹².

Zwiększając błonnik, pamiętaj o odpowiednim nawodnieniu. Pij dużo niegazowanej wody mineralnej, słabą herbatę i soki owocowe. To 5 z 10 zalecanych napojów przy IBS¹³.

Unikaj napojów gazowanych, mocnej kawy i alkoholu. Mogą one nasilić objawy.

Potencjalne pułapki spożycia błonnika

Wprowadzanie błonnika do diety przy leczeniu IBS wymaga ostrożności. Błonnik może pomóc w łagodzeniu problemów z trawieniem. Jednak jego nadmiar może wywołać dolegliwości żołądkowe.

Jak unikać wzdęć i dyskomfortu

Zwiększanie ilości błonnika w diecie powinno odbywać się stopniowo. Gwałtowne zwiększenie może nasilić objawy IBS. Ważne jest, by:

• Zwiększać spożycie błonnika powoli, o 1-2 g dziennie
• Pić dużo wody, by ułatwić trawienie
• Unikać produktów zawierających FODMAP, np. cebuli czy czosnku
• Obserwować reakcje organizmu na różne rodzaje błonnika

Czy błonnik może być szkodliwy?

W niektórych przypadkach błonnik może nasilać dolegliwości żołądkowe. Badania wykazują, że pacjenci z celiakią na diecie bezglutenowej często mają niewystarczające spożycie błonnika¹⁴. Warto pamiętać, że:

• Błonnik nierozpuszczalny może nasilać objawy u niektórych osób z IBS
• Nadmierne spożycie błonnika może prowadzić do wzdęć i bólu brzucha
• Indywidualne dostosowanie diety jest kluczowe w leczeniu IBS

Pamiętaj, że leczenie IBS wymaga indywidualnego podejścia. Konsultacja z dietetykiem może pomóc w opracowaniu diety bogatej w błonnik, która nie nasili zaburzeń trawiennych.

Przykładowy jadłospis bogaty w błonnik dla osób z IBS

Dieta przy IBS wymaga wyboru produktów bogatych w błonnik. Oto jadłospis, który może pomóc w zmniejszeniu objawów zespołu jelita drażliwego.

Śniadanie

Na początek dnia polecamy owsiankę z owocami i nasionami chia. Płatki owsiane są bogate w błonnik i pomagają w trawieniu. Dodaj do nich banany, które są łatwostrawne i bogate w potas, wspierające pracę jelit¹⁵.

Obiad

Na obiad zalecamy zupę z warzyw krzyżowych z dodatkiem brązowego ryżu. Ryż jest łagodny dla jelit i dobrze tolerowany przez osoby z IBS¹⁵. Warzywa dostarczą błonnika i składników odżywczych.

Kolacja

Sałatka z warzyw liściastych z grillowanym kurczakiem to dobry wybór na kolację. Dodaj tofu, które jest źródłem białka roślinnego i łatwostrawne¹⁵.

Przekąski

Jako przekąski sprawdzą się owoce jagodowe lub orzechy włoskie. Ważne jest kontrolowanie wielkości porcji, aby uniknąć FODMAP¹⁶.

Dieta przy zespole jelita drażliwego powinna być dopasowana do indywidualnych potrzeb. To, co działa dla jednej osoby, może nie działać dla innej. Warto prowadzić dziennik żywieniowy i obserwować reakcje organizmu na różne produkty bogate w błonnik.

Suplementy błonnika a IBS

Zespół jelita drażliwego (IBS) dotyka 10-15% ludzi. Kobiety częściej niż mężczyźni cierpią na ten problem¹⁷. Suplementy błonnika mogą pomóc w leczeniu IBS i łagodzeniu problemów z trawieniem.

Kiedy sięgnąć po suplementy?

Warto rozważyć suplementy błonnika, gdy trudno jest jeść wystarczającą ilość błonnika. Mogą one zmniejszyć ryzyko zatwardzeń i poprawić pracę jelit¹⁸. Przed ich zastosowaniem zawsze konsultuj się z lekarzem, by uniknąć niepożądanych interakcji z innymi lekami.

Rodzaje suplementów błonnika

Suplementy błonnika to między innymi babka jajowata i babka płesznik. W leczeniu IBS pomocne mogą być także:

• Probiotyki (np. Lactobacillus, Bifidobacterium)
• Enzymy trawienne
• Beta-glukan
• Ekstrakty roślinne (mięta pieprzowa, dzika róża)

Badania wskazują, że probiotyki mogą przynieść ulgę w objawach IBS¹⁷. Enzymy trawienne pomagają w trawieniu i wchłanianiu składników odżywczych¹⁸.

Suplementy warto wprowadzać stopniowo, zaczynając od małych dawek. Regularne, małe posiłki mogą pomóc w stabilizacji pracy żołądkowo-jelitowej i zmniejszeniu objawów IBS¹⁷.

Rola nawodnienia w diecie bogatej w błonnik

Prawidłowe nawodnienie jest kluczowe przy diecie bogatoresztkowej, szczególnie dla osób z zespołem jelita nadwrażliwego. Woda pomaga błonnikowi pęcznieć i efektywnie przechodzić przez układ trawienny.

Dlaczego nawodnienie ma znaczenie?

Odpowiednie nawodnienie przy IBS jest niezbędne, zwłaszcza gdy zwiększamy spożycie błonnika. Jelito cienkie potrzebuje dziennie od 6 do 12 litrów płynu¹⁹. Woda pomaga w trawieniu i zapobiega zaparciom.

Pamiętaj, że błonnik odżywia bakterie jelitowe, stanowiące około 99% mikroflory jelitowej²⁰.

Jak pić odpowiednią ilość wody?

Zaleca się picie co najmniej 1,5-2 litrów wody dziennie. Oto kilka wskazówek:

• Pij wodę regularnie przez cały dzień
• Unikaj napojów gazowanych i słodzonych
• Jedz owoce i warzywa bogate w wodę
• Monitoruj kolor moczu – powinien być jasny

Pamiętaj, że odpowiednie nawodnienie jest kluczowe przy diecie bogatoresztkowej. Średnie spożycie błonnika w Polsce wynosi około 17 g u kobiet i 21 g u mężczyzn. WHO zaleca minimum 25 g dziennie²⁰. Właściwe nawodnienie pomoże wykorzystać błonnik i złagodzić objawy zespołu jelita nadwrażliwego.

Jak monitorować reakcje organizmu na błonnik?

Wprowadzanie błonnika do diety przy IBS wymaga uważnego śledzenia reakcji organizmu. Zespół jelita nadwrażliwego dotyka około 25% populacji, co sprawia, że monitorowanie diety jest kluczowe dla wielu osób²¹. Ważne jest, by zwracać uwagę na objawy IBS i dostosowywać dietę do indywidualnych potrzeb.

Prowadzenie dziennika żywieniowego

Dziennik żywieniowy to skuteczne narzędzie w diecie przy IBS. Zapisuj w nim:

• Spożywane posiłki i przekąski
• Ilość błonnika w każdym posiłku
• Dolegliwości żołądkowe po jedzeniu
• Ogólne samopoczucie w ciągu dnia

Regularne notowanie pomoże zidentyfikować produkty, które nasilają objawy IBS. IBS rozpoznaje się na podstawie wystąpienia bólu brzucha przez co najmniej jeden dzień w tygodniu, przez ostatnie trzy miesiące²¹. Dlatego ważne jest, by obserwować częstotliwość i nasilenie dolegliwości.

Kiedy zwrócić się do specjalisty?

Konsultacja z lekarzem lub dietetykiem jest wskazana, gdy:

• Objawy utrzymują się mimo modyfikacji diety
• Występują silne bóle brzucha lub krwawienia
• Zauważysz znaczną utratę wagi
• Masz trudności z codziennym funkcjonowaniem

IBS jest częściej diagnozowane u osób między 20 a 40 rokiem życia, z większym odsetkiem kobiet niż mężczyzn²². Jeśli należysz do tej grupy i zauważasz niepokojące objawy, nie zwlekaj z wizytą u specjalisty.

Pamiętaj, że chorzy na IBS często borykają się z trudnościami w codziennym funkcjonowaniu oraz zaburzeniami psychicznymi, takimi jak depresja²¹. Dlatego holistyczne podejście do leczenia, uwzględniające zarówno aspekty fizyczne, jak i psychiczne, jest niezwykle istotne.

Wnioski dotyczące błonnika i IBS

Błonnik jest ważny w walce z zespołem jelita drażliwego. Dieta bogata w błonnik może pomóc osobom z IBS. Ale każdy reaguje inaczej, więc trzeba dostosować dietę do siebie.

Długoterminowe korzyści

Dieta bogata w błonnik przynosi wiele korzyści. Pomaga normalizować pracę jelit i łagodzi objawy IBS. Badania pokazują, że IBS dotyka 11,2% dorosłej populacji na świecie²³.

Błonnik wpływa pozytywnie na mikrobiotę jelitową. Zwiększa liczbę dobrych bakterii, jak Bifidobacterium i Lactobacillus²³. To poprawia stan zdrowia jelit.

Perspektywy na przyszłość

Przyszłość leczenia IBS to personalizacja diety i probiotyki. Badania pokazują, że efektywność leczenia może wynosić nawet 75% – 85%²³. To dobry znak dla osób z IBS.

Niedobór błonnika to główna przyczyna IBS²⁴. Dieta bogata w błonnik jest kluczowa. Ale trzeba podchodzić z ostrożnością, stopniowo zwiększając błonnik.

Podsumowując, błonnik przynosi długoterminowe korzyści w IBS. Przyszłość leczenia zespołu opiera się na indywidualnym podejściu. Ważna jest rola błonnika i probiotyków dla zdrowej mikrobioty jelitowej.

Często zadawane pytania o IBS i błonnik

Zespół jelita nadwrażliwego (IBS) to częste zaburzenie układu pokarmowego. Osoby z IBS często mają pytania o dietę i błonnik. Chcą wiedzieć, jakie produkty mogą pomóc w łagodzeniu objawów.

Jakie są najczęstsze pytania?

Osoby z IBS często zastanawiają się, ile błonnika powinni jeść. Zaleca się spożywanie 20-30 gramów błonnika dziennie²⁵. Ale osoby z biegunką powinny unikać dużo błonnika²⁶.

Wiele osób z IBS szuka produktów bogatych w błonnik. Ważne jest, aby wybierać produkty z niską zawartością FODMAPs. Mogą one pomóc w zmniejszeniu objawów IBS²⁷.

Pacjenci także pytają o interakcje błonnika z lekami. W takim przypadku najlepiej zasięgnąć porady lekarza lub farmaceuty.

Gdzie szukać dalszych informacji?

Wiarygodne źródła to strony towarzystw gastroenterologicznych i poradnie dietetyczne. Warto też czytać naukowe publikacje o diecie w IBS.

Zaburzenia czynnościowe, jak IBS, wymagają dużo wysiłku i poświęcenia²⁶. Dlatego ważne jest, aby szukać rzetelnych informacji. Konsultacja ze specjalistami pomoże w stworzeniu dobrego planu żywieniowego.

Podsumowanie najważniejszych informacji

Zespół jelita drażliwego (IBS) dotyka 20% ludzi w krajach rozwiniętych. Kobiety są dwukrotnie bardziej narażone na ten problem²⁸. Dieta bogata w błonnik pokarmowy jest kluczowa w walce z IBS. Ale trzeba ją dobrze zbilansować.

Kluczowe punkty do zapamiętania

Wprowadzanie błonnika do diety powinno być stopniowe. Zaleca się 10-25 g błonnika na dobę, z większym naciskiem na rozpuszczalny²⁸. Ważne jest, aby dostosować dietę do siebie i pamiętać o odpowiednim nawodnieniu. Pij wodę mineralną, herbatę lub kawę zbożową²⁸.

Przydatne jest prowadzenie dziennika żywieniowego. Pomoże to zobaczyć, jak organizm reaguje na zmiany.

Finalne zalecenia dla osób z IBS

Jeśli masz IBS, warto porozmawiać z dietetykiem. On pomoże Ci dostosować dietę do Twoich potrzeb. Polskie Towarzystwo Gastroenterologii zaleca dietę low-FODMAP na co najmniej 6 tygodni²⁹.

Regularnie jedz posiłki bogate w błonnik rozpuszczalny. Unikaj produktów z dużą ilością FODMAP. Ważne jest, aby zwracać uwagę na mikrobiotę jelitową i jej wpływ na „oś mózgowo-jelitową”²⁸.

Linki do źródeł

1. https://naturhouse.pl/blog/pokarmy-na-IBS.html – Pokarmy dobre na dolegliwości związane z zespołem jelita nadwrażliwego (IBS)
2. https://centrumrespo.pl/dietetyka-kliniczna/dieta-w-zespole-jelita-drazliwego-ibs/ – Dieta w zespole jelita drażliwego (IBS)
3. https://www.mp.pl/pacjent/dieta/diety/diety_w_chorobach/178469,rola-blonnika-pokarmowego-w-leczeniu-zespolu-jelita-nadwrazliwego – Rola błonnika pokarmowego w leczeniu zespołu jelita nadwrażliwego
4. https://www.doz.pl/czytelnia/a17462-Zespol_jelita_drazliwego_IBS__przyczyny_objawy_dieta_i_leczenie – Zespół jelita drażliwego (IBS) — przyczyny, objawy, dieta i leczenie
5. https://supermenu.com.pl/blog/dieta-w-zespole-jelita-drazliwego-ibs-zasady-i-zalecenia/ – Dieta w zespole jelita drażliwego (IBS) – zasady i zalecenia
6. https://ncez.pzh.gov.pl/choroba-a-dieta/choroby-ukladu-pokarmowego/zespol-jelita-nadwrazliwego-ibs-cz-2-zalecenia-zywieniowe-znaczenie-probiotykoterapii-i-diety-low-fodmap/ – Zespół jelita nadwrażliwego IBS cz. 2 – zalecenia żywieniowe, znaczenie probiotykoterapii i diety low-FODMAP – Narodowe Centrum Edukacji Żywieniowej
7. https://mojaapteka.pl/poradnik/173-zesp-jelita-draliwego-ibs-dieta-przyczyny-objawy-i-leczenie – Zespół jelita drażliwego (IBS): dieta, przyczyny, objawy i leczenie.
8. https://www.gastroekspert.eu/skurczowy-bol-brzucha/zespol-jelita-drazliwego/leczenie-postaci-zaparciowej-ibs/ – Leczenie postaci zaparciowej IBS
9. https://colonc.pl/artykul/co-jesc-na-zespol-jelita-drazliwego-dieta-i-zasady-odzywiania/ – 10 wskazówek przy diecie dla osób cierpiących na IBS – Colon-C
10. https://gemini.pl/poradnik/zdrowie/co-jesc-przy-zespole-jelita-drazliwego/?srsltid=AfmBOorPVOlp2RWnh7tP9JMQ2b-Q1miJ1sv9hfUoiSAp0flQ_McDa4Ni – Dieta w zespole jelita drażliwego – Poradnik Gemini
11. https://www.gastroekspert.eu/skurczowy-bol-brzucha/zespol-jelita-drazliwego/rola-blonnika-pokarmowego-w-diecie-osob-z-ibs/ – Rola błonnika pokarmowego w diecie osób z IBS
12. https://food-forum.pl/artykul/rola-blonnika-rozpuszczalnego-w-terapii-zespolu-jelita-nadwrazliwego-ibs – Rola błonnika rozpuszczalnego w terapii zespołu jelita nadwrażliwego (IBS)
13. https://medidieta.pl/blog/dieta-przy-zespole-jelita-drazliwego-zasady/ – Dieta przy zespole jelita drażliwego | MediDieta
14. https://gdyjedzenieszkodzi.pl/category/dieta-bezglutenowa/ – Archiwa: Dieta bezglutenowa – Gdy jedzenie szkodzi
15. https://krukam.pl/Dieta-przy-IBS-polecane-produkty-przy-zespole-jelita-drazliwego-blog-pol-1707999105.html – Dieta przy IBS – polecane produkty przy zespole jelita drażliwego
16. https://centrumrespo.pl/dieta/dieta-low-fodmap-zasady-produkty-przepisy/ – Dieta Low FODMAP – zasady, produkty i zastosowanie
17. https://fitwomen.pl/blog-2/Jakich_produktow_unikac_przy_IBS_i_jak_zmniejszyc_bol_brzucha-blog3074.html?srsltid=AfmBOoqx_MzOr9xHzsnHJi4SYJyou0x9Xs0YMsZLLql45vmccCFaFwCQ – Jakich produktów unikać przy IBS i jak zmniejszyć ból brzucha?
18. https://www.sklepzycia.pl/problemy-jelitowe – Problemy Jelitowe i Żołądkowe (Suplementy)
19. https://www.medonet.pl/zdrowie,gdy-jelita-choruja–cierpi-caly-organizm–jak-zadbac-o-jelita-,artykul,75740228.html – Gdy jelita chorują, cierpi cały organizm. Jak zadbać o jelita?
20. https://sklep.omni-biotic.pl/blonnik-na-co-dzien-kluczowy-skladnik-dla-zdrowia-jelit-i-zrownowazonej-mikrobioty – Błonnik na co dzień: kluczowy składnik dla zdrowia jelit i zrównoważonej mikrobioty OMNi-BiOTiC
21. https://madebydiet.com/ibs-czyli-zespol-jelita-drazliwego/ – IBS czyli zespół jelita drażliwego – Made By Diet
22. https://biozdrowy.pl/blog/zespol-jelita-drazliwego/?srsltid=AfmBOorHEW1nbqNE-Y7BR1MNt7_yWRyXgnaeJZK7mTfn4gNogMxTEMHW – Zespół jelita drażliwego (IBS) – przyczyny, objawy i leczenie | Blog
23. https://food-forum.pl/artykul/prebiotykoterapia-w-sibo-i-ibs – Prebiotykoterapia w SIBO i IBS
24. https://www.mp.pl/gastrologia/przegladbadan/69655,blonnik-rozpuszczalny-lub-nierozpuszczalny-w-zespole-jelita-drazliwego – Błonnik rozpuszczalny lub nierozpuszczalny w zespole jelita drażliwego?
25. https://www.iberogast.pl/objawy-zaburzen-trawienia/dolny-odcinek-przewodu-pokarmowego/zespol-jelita-drazliwego – Zespół jelita drażliwego | objawy i przyczyny | Iberogast
26. https://www.allecco.pl/artykuly/probiotyki-na-ibs-i-inne-choroby-zapalne-jelit.html – Probiotyki na IBS i inne choroby zapalne jelit |Allecco.pl
27. https://biozdrowy.pl/blog/zespol-jelita-drazliwego/?srsltid=AfmBOor55MngbwkvHvfbAJlvY3zI3lJ_F2E4gNG1Q3KYexb_Mha_-2DL – Zespół jelita drażliwego (IBS) – przyczyny, objawy i leczenie | Blog
28. https://pomelo.com.pl/blog/zespol-jelita-drazliwego-objawy-dieta-i-leczenie-ibs/ – Zespół jelita drażliwego – objawy, dieta i leczenie IBS
29. https://colonc.pl/artykul/objawy-zespolu-jelita-drazliwego/ – Zespół jelita drażliwego: dieta, co jeść a czego nie jeść przy jelicie drażliwym?