Zespół jelita drażliwego (IBS) dotyka miliony ludzi na całym świecie1. Jeśli masz IBS, wiesz, jak ważna jest dobra dieta. Napoje gazowane mogą być szczególnie problematyczne dla osób z tym schorzeniem.
Woda gazowana i napoje z sorbitolem mogą powodować wzdęcia u osób z IBS2. Dlatego warto ograniczyć lub całkowicie zrezygnować z nich. To pomoże zmniejszyć objawy.
Dieta przy IBS powinna być zrównoważona i bogata w składniki odżywcze. Jedzenie bogate w białko, zdrowe tłuszcze i węglowodany pomaga unikać utraty masy ciała1. Unikanie gazowanych napojów to ważny krok w lepszym zarządzaniu IBS.
Kluczowe informacje
- IBS dotyka miliony ludzi na całym świecie
- Napoje gazowane mogą nasilać objawy IBS
- Ograniczenie napojów gazowanych może przynieść ulgę
- Zbilansowana dieta jest kluczowa w kontrolowaniu IBS
- Unikanie napojów gazowanych to ważny krok w kontrolowaniu objawów
Czym jest IBS i jak wpływa na Twoje zdrowie?
Zespół jelita drażliwego (IBS) dotyka od 1 na 26 a nawet 1 na 11 osób na świecie34. Może znacząco wpłynąć na Twoje zdrowie. Przyczynia się do przewlekłych problemów trawiennych.
Definicja zespołu jelita drażliwego
IBS to zaburzenie czynnościowe jelit. Może znacząco wpłynąć na Twoją codzienność. Główne objawy to nawracający ból brzucha, zmiany w rytmie wypróżnień i wzdęcia4.
Choroba ta częściej dotyka osób do 50. roku życia. Ponad dwukrotnie częściej dotyka kobiety3.
Objawy IBS
Jeśli cierpisz na IBS, możesz doświadczać różnorodnych objawów:
- Ból brzucha
- Wzdęcia brzucha
- Zaparcia
- Biegunka
- Uczucie niepełnego wypróżnienia
Dodatkowo, możesz odczuwać zmęczenie, senność. Może się pojawić śluz w stolcu34.
Nosicielstwo IBS w społeczeństwie
IBS jest powszechnym schorzeniem. Dotyka znaczną część populacji. Szacuje się, że około 3.8% ludzi na całym świecie cierpi na zespół jelita drażliwego, a u dzieci występowanie ocenia się na 8.8%3.
W Polsce, 20% chorych na IBS jednocześnie ma nietolerancję laktozy5.
Populacja | Występowanie IBS |
---|---|
Ogólna populacja światowa | 3.8% |
Dzieci | 8.8% |
Chorzy z nietolerancją laktozy w Polsce | 20% |
IBS uznano za chorobę cywilizacyjną. Jego występowanie wzrasta wraz z rozwojem nowych technologii i zmianami stylu życia5. Jeśli doświadczasz objawów IBS, pamiętaj, że nie jesteś sam. Istnieją sposoby na złagodzenie dolegliwości.
Dlaczego gazowane napoje mogą być problematyczne?
Napoje gazowane są popularne, ale dla osób z IBS mogą być wyzwaniem. Przyjrzyjmy się, dlaczego są one problematyczne dla osób z IBS.
Zawartość dwutlenku węgla
Dwutlenek węgla jest głównym składnikiem napojów gazowanych. Ten gaz produkuje bąbelki i może powodować wzdęcia. U osób z IBS, napoje gazowane mogą zwiększać uczucie rozepchania jelit i bóle w jelitach6.
Słodziki i substancje chemiczne
Napoje gazowane zawierają sztuczne słodziki i substancje chemiczne. Mogą one prowadzić do fermentacji w jelitach. To nasila objawy IBS, powodując podrażnienie jelit i zwiększając produkcję gazów. Dieta low FODMAP zaleca ograniczenie fermentujących cukrów, które są powszechne w napojach gazowanych7.
Osoby z IBS mogą różnie reagować na napoje gazowane. Niektórzy tolerują niewielkie ilości, inni muszą ich całkowicie unikać. Ważne jest obserwowanie reakcji i dostosowanie diety do indywidualnych potrzeb.
Składnik napojów gazowanych | Wpływ na IBS |
---|---|
Dwutlenek węgla | Wzdęcia, dyskomfort |
Sztuczne słodziki | Fermentacja, podrażnienie jelit |
Substancje chemiczne | Nasilenie objawów IBS |
Zrozumienie wpływu napojów gazowanych na IBS jest kluczowe. Eliminacja lub ograniczenie ich spożycia może poprawić komfort życia osób z IBS.
Jakiego rodzaju gazowanych napojów należy unikać?
Osoby z zespołem jelita drażliwego (IBS) powinny być ostrożne z wyborem napojów. Niektóre gazowane napoje mogą pogorszyć ich stan. Mogą one powodować dyskomfort i problemy z trawieniem.
Napoje cola i inne słodzone
Napoje typu cola i inne słodzone napoje są niebezpieczne dla osób z IBS. Zawierają syrop glukozowo-fruktozowy, który jest trudny do strawienia. Wysokie stężenie cukru może prowadzić do fermentacji w jelitach, co nasila wzdęcia i bóle brzucha8.
Napoje energetyczne
Napoje energetyczne są też niezdrowe dla osób z IBS. Zawierają kofeinę i taurynę, które mogą nasilać objawy IBS. Kofeina może przyspieszać perystaltykę jelit, co u osób z IBS może prowadzić do biegunki lub skurczów jelit.
Rodzaj napoju | Problematyczne składniki | Potencjalne skutki dla IBS |
---|---|---|
Napoje cola | Syrop glukozowo-fruktozowy, kofeina | Wzdęcia, bóle brzucha, biegunka |
Słodzone napoje gazowane | Syrop glukozowo-fruktozowy, sztuczne słodziki | Fermentacja w jelitach, gazy |
Napoje energetyczne | Kofeina, tauryna | Przyspieszona perystaltyka, skurcze jelit |
Osoby z IBS mogą różnie reagować na różne napoje. Ważne jest prowadzenie dziennika żywieniowego i obserwowanie reakcji organizmu9. Najlepiej jest wybrać do picia wodę niegazowaną lub słabe herbaty ziołowe, które nie podrażniają układu pokarmowego10.
Jakie napoje są lepszym wyborem przy IBS?
Wybór odpowiednich napojów jest bardzo ważny dla osób z IBS. Dobrze nawodnione ciało łagodzi objawy i pomaga w prawidłowym funkcjonowaniu.
Napoje niegazowane
Napoje bezkofeinowe są dobrym wyborem dla osób z IBS. Unikaj napojów z owoców wysoko fermentujących, jak jabłka czy gruszki11. Lepiej wybieraj soki z owoców o niskiej zawartości FODMAP lub rozcieńczaj je wodą.
Woda i ziołowe herbaty
Woda niegazowana to najlepszy wybór. Pij co najmniej 1,5-2 litry płynów dziennie. Herbaty ziołowe, jak mięta i rumianek, mogą pomóc w łagodzeniu objawów IBS12. Te zioła mają właściwości przeciwzapalne.
Słaba herbata jest wskazana jako dobry wybór dla osób z IBS.
Dieta FODMAP powinna być stosowana z umiarem i w trzech etapach: eliminacji, reintrodukcji i personalizacji11. Unikaj słodzików zakończonych na „-ol”, jak sorbitol czy ksylitol, które mogą pogorszyć objawy11. Aby dowiedzieć się więcej o diecie przy IBS, sprawdź nasz darmowy ebook.
Ważne jest, aby dobierać składniki w odpowiednich ilościach. Nawet produkty dozwolone w ograniczonej ilości mogą nasilać dolegliwości, jeśli je spożywasz za dużo w jednym posiłku11.
Jak gazowane napoje wpływają na objawy IBS?
Gazowane napoje mogą pogorszyć objawy zespołu jelita drażliwego (IBS). Ich spożywanie często nasila dolegliwości związane z tym schorzeniem. IBS dotyka nawet 10 do 20% ludzi, a kobiety są dwukrotnie bardziej narażone na jego rozwinięcie niż mężczyźni13.
Wzdęcia i dyskomfort
Gazowane napoje mogą zwiększać produkcję gazów jelitowych. To prowadzi do wzdęć i dyskomfortu w brzuchu. Dieta w IBS powinna wykluczać napoje gazowane, szczególnie te słodzone14.
Zaostrzenie objawów
Spożywanie gazowanych napojów może zaostrzać objawy IBS. Substancje w tych napojach mogą podrażniać śluzówkę jelit. Unikajmy tłuszczów zwierzęcych, ostrych przypraw, gazowanych napojów, kawy i alkoholu15.
Pamiętaj, że indywidualizacja diety poprzez prowadzenie dzienniczka żywieniowego i obserwację objawów jest kluczowa w leczeniu IBS.
Napój | Wpływ na IBS | Zalecenie |
---|---|---|
Cola | Zwiększa produkcję gazów jelitowych | Unikać |
Napoje energetyczne | Podrażniają śluzówkę jelit | Unikać |
Woda niegazowana | Neutralny | Zalecana |
Herbaty ziołowe | Mogą łagodzić objawy | Zalecane |
Poprawa diety, unikanie gazowanych napojów, może znacznie zmniejszyć objawy IBS13. Warto pamiętać, że dieta w IBS powinna opierać się na zdrowym żywieniu. Powinna składać się z 4-5 posiłków dziennie i spożywaniu odpowiedniej ilości płynów (2-3 litry)15.
Wpływ diety na IBS
Dieta ma duże znaczenie dla osób z zespołem jelita drażliwego. Dobrze dobrany jadłospis może zmniejszyć objawy IBS. To poprawia jakość życia16.
Rola błonnika
Błonnik rozpuszczalny jest kluczowy dla osób z IBS. Pomaga on utrzymać prawidłową pracę jelit. Dzięki temu łagodzi dolegliwości trawienne.
Warto jeść owoce, warzywa i płatki owsiane. Są one bogate w błonnik rozpuszczalny.
Częstotliwość posiłków
Regularne posiłki są ważne dla osób z IBS. Zaleca się jeść 4-5 mniejszych posiłków dziennie. To zmniejsza obciążenie układu trawiennego.
Dieta eliminacyjna może pomóc zidentyfikować produkty, które pogarszają objawy IBS. Badania wskazują, że dieta low-FODMAP pomaga około 75% pacjentów17.
Przygotowanie dziennika żywieniowego pozwala zidentyfikować produkty problematyczne. Często to cebula, czosnek, produkty mleczne, pszenica, napoje gazowane i alkohol1617.
Każdy organizm jest inny. Dlatego warto porozmawiać z dietetykiem. On pomoże stworzyć plan żywieniowy dopasowany do Twoich potrzeb16.
Jak praktycznie unikać gazowanych napojów?
Świadome wybory żywieniowe są ważne przy radzeniu sobie z zespołem jelita drażliwego. Ważne jest unikanie gazowanych napojów, które mogą pogorszyć objawy.
Czytanie etykiet
Przy unikaniu gazowanych napojów, czytanie etykiet jest kluczowe. Szukaj składników jak dwutlenek węgla, słodziki i syrop glukozowo-fruktozowy. Te substancje mogą drażnić jelita i pogorszyć objawy IBS. Prawidłowa dieta jest kluczem do leczenia IBS18.
Alternatywy do gazowanych napojów
Zamienniki zdrowe są ważne dla utrzymania nawodnienia bez szkody dla jelit. Oto kilka propozycji:
- Woda z cytryną lub świeżymi ziołami
- Herbaty ziołowe (mięta, rumianek, melisa)
- Koktajle z dozwolonych owoców
- Domowe napoje na bazie wody i naturalnych składników
Domowe napoje to świetna alternatywa. Masz kontrolę nad ich składem. Możesz eksperymentować z różnymi owocami i ziołami, dostosowując smak do gustu.
Napój gazowany | Zdrowa alternatywa | Korzyści dla osób z IBS |
---|---|---|
Cola | Woda z cytryną i miętą | Łagodzi wzdęcia, wspomaga trawienie |
Napój energetyczny | Zielona herbata | Delikatnie pobudza, bez drażnienia jelit |
Lemoniada gazowana | Domowa lemoniada | Dostarcza witamin, nie powoduje wzdęć |
Regularne jedzenie małych porcji co 3-4 godziny pomaga czuć się sytym. To korzystne dla osób z IBS18.
Zdrowe nawyki żywieniowe to nie tylko unikanie szkodliwych napojów. To także wybieranie tych, które wspierają nasze zdrowie i dobre samopoczucie.
Porady dotyczące zdrowego stylu życia przy IBS
Zespół jelita drażliwego (IBS) dotyka wielu osób. Od 10 do 20% ludzi w krajach rozwiniętych cierpi na to schorzenie20. Aby poczuć się lepiej, warto zmienić swoje nawyki.
Regularne ćwiczenia
Aktywność fizyczna pomaga przy IBS. Spacery i joga poprawiają pracę jelit. Ćwicz regularnie, co najmniej 30 minut dziennie, 5 razy w tygodniu.
Przesadna intensywność może pogorszyć objawy. Zacznij od łagodnych ćwiczeń i stopniowo zwiększaj ich trudność. Wybierz aktywność, która ci się podoba, to zwiększy szansę na regularne ćwiczenie.
Techniki radzenia sobie ze stresem
Stres pogarsza objawy IBS. Dlatego ważne jest, aby nauczyć się technik relaksacyjnych. Medytacja, głębokie oddychanie i progresywna relaksacja mięśni to skuteczne metody na stres.
Pamiętaj, że zdrowie to nie tylko brak choroby, ale też dobre samopoczucie psychiczne.
Terapia psychologiczna, zwłaszcza poznawczo-behawioralna, może pomóc w radzeniu sobie z IBS. Badania pokazują, że zdrowie psychiczne jest kluczem do leczenia IBS21.
Technika relaksacyjna | Korzyści dla osób z IBS |
---|---|
Mindfulness | Zmniejszenie stresu, lepsze radzenie sobie z bólem |
Medytacje, rozmyślanie | Poprawa elastyczności jelit, redukcja napięcia mięśniowego |
Progresywna relaksacja mięśni | Obniżenie ogólnego napięcia w ciele, lepsza jakość snu |
Zmiany w stylu życia wymagają czasu i cierpliwości. Regularna aktywność fizyczna i techniki relaksacyjne to inwestycja w twoje zdrowie. Z czasem przyniosą korzyści w walce z IBS.
Jak zidentyfikować osobiste wyzwalacze?
Zespół jelita drażliwego (IBS) dotyka wielu osób. Na całym świecie 7-15% ludzi cierpi na to schorzenie. U młodych kobiet jest to jeszcze częstsze, bo 2-3 razy częściej niż u mężczyzn22.
By lepiej radzić sobie z IBS, ważne jest zrozumienie, jak nasze ciała reagują na jedzenie.
Dziennik żywieniowy
Przygotowanie dziennika żywieniowego to dobry sposób na śledzenie objawów. Zapisuj, co jesz i pijesz, i jakie objawy pojawiają się potem. Ważne jest, aby zwracać uwagę na trzy główne typy IBS: z zaparciami, z biegunką i z mieszanymi wypróżnieniami23.
Konsultacja z dietetykiem
Warto skonsultować się z dietetykiem, aby dobrze zrozumieć swoje dzienniki żywieniowe. Dietetyk pomoże Ci stworzyć plan żywienia dopasowany do Ciebie. Może zaoferować dietę Low FODMAP, która ogranicza jedzenie bogate w pewne węglowodany23.
Taka dieta, wspierana probiotykami, może poprawić stan bakterii w jelitach i zmniejszyć objawy IBS.
„Indywidualne podejście do diety, uwzględniające preferencje żywieniowe i czynniki kulturowe, jest kluczem do skutecznego kontrolowania objawów IBS.”
IBS to schorzenie, gdzie pojawia się jest indywidualna reakcja na jedzenie. Dlatego tak istotne jest śledzenie objawów i konsultacja z ekspertem. On pomoże Ci stworzyć dobry plan żywieniowy.
Jak dostosować dietę do potrzeb osób z IBS?
Dieta FODMAP to skuteczny sposób na walkę z objawami IBS. Polega na wyeliminowaniu produktów bogatych w fermentujące cukry. Następnie stopniowo wprowadza się je z powrotem. Ten proces wymaga indywidualnego podejścia i często pomocy specjalisty.
Zasady eliminacji
Na początek trzeba wyeliminować niektóre produkty. Unikaj cebuli, czosnku, pszenicy oraz niektórych owoców i warzyw bogatych w fermentujące cukry24. Eliminacja trwa od 4 do 6 tygodni. Wtedy obserwujesz reakcję organizmu na zmiany.
Dieta musi być zbilansowana i zawierać wszystkie potrzebne składniki odżywcze25. Jedz 4-5 posiłków dziennie. Dieta powinna być bogata w rozpuszczalny błonnik i zawierać zdrowe tłuszcze, ryby oraz probiotyki.
Wprowadzanie nowych produktów
Po eliminacji następuje reintrodukcja pokarmów. To kluczowy etap w dostosowaniu diety26. Dieta low-FODMAP pomaga około 70% pacjentów z IBS. Ważne jest stopniowe wprowadzanie wyeliminowanych produktów, aby określić indywidualną tolerancję.
Proces reintrodukcji musi być powolny i systematyczny. Wprowadzaj jeden produkt na raz. Obserwuj reakcję organizmu przez kilka dni. Jeśli nic złego się nie stanie, możesz dodać ten produkt do diety.
Indywidualizacja diety jest kluczowa w przypadku IBS26. Jedz regularnie pięć posiłków w stałych godzinach. Unikaj produktów wzdymających, jak cebula czy czosnek.
Produkty zalecane | Produkty do unikania |
---|---|
Warzywa niskofermentujące | Cebula, czosnek |
Owoce z niską zawartością FODMAP | Jabłka, gruszki |
Ryby | Tłuste mięsa |
Probiotyki | Napoje gazowane |
Dieta FODMAP to narzędzie do zidentyfikowania problematycznych produktów2526. Nie jest to dieta na całe życie. Celem jest znalezienie indywidualnego planu żywieniowego, który łagodzi objawy IBS.
Kiedy warto skonsultować się z lekarzem?
Zespół jelita drażliwego (IBS) może znacząco wpłynąć na jakość Twojego życia. Szacuje się, że IBS dotyka nawet 15% populacji krajów wysoko rozwiniętych, przy czym dwukrotnie częściej diagnozowany jest u kobiet27. Dlatego ważne jest, aby wiedzieć, kiedy należy zwrócić się o pomoc medyczną.
Objawy wymagające interwencji
Jeśli zauważysz utrzymujące się bóle brzucha, zaburzenia rytmu wypróżnień (biegunki, zaparcia lub ich naprzemienne występowanie), bolesne wzdęcia czy nadmierne gazy przez co najmniej trzy dni w miesiącu w okresie trzech miesięcy, to sygnał, że powinieneś skonsultować się z lekarzem28. Gastroenterolog może zlecić dodatkowe badania diagnostyczne, takie jak testy na alergie pokarmowe, kolonoskopię czy gastroskopię, aby potwierdzić diagnozę IBS28.
Możliwości leczenia IBS
Leczenie IBS jest dopasowywane indywidualnie do typu przebiegu choroby. Może obejmować farmakoterapię, zmianę diety i stylu życia. Polskie Towarzystwo Gastroenterologii zaleca stosowanie diety low-FODMAP przez co najmniej 6 tygodni, aby ograniczyć dolegliwości27. Warto pamiętać, że u 70-90% pacjentów z IBS występują zaburzenia psychiczne wywołane stresem, dlatego skuteczne leczenie może wymagać jednoczesnej terapii farmakologicznej i psychologicznej28. Dzięki odpowiedniemu podejściu, możesz prowadzić normalne, satysfakcjonujące życie pomimo IBS.
FAQ
Czym jest IBS i jakie są jego główne objawy?
Dlaczego należy unikać napojów gazowanych przy IBS?
Jakie rodzaje napojów gazowanych są szczególnie szkodliwe dla osób z IBS?
Jakie napoje są zalecane dla osób z IBS?
Jak dieta wpływa na objawy IBS?
Co to jest dieta FODMAP i jak może pomóc w IBS?
Jak zidentyfikować produkty, które zaostrzają objawy IBS?
Jakie zmiany w stylu życia mogą pomóc w kontrolowaniu objawów IBS?
Kiedy należy skonsultować się z lekarzem w sprawie objawów IBS?
Linki do źródeł
- https://boraclinic.pl/blog/zespol-jelita-drazliwego-tego-lepiej-nie-jedz-sprawdz-czy-robisz-te-bledy/ – Zespół jelita drażliwego – tego lepiej nie jedz! Sprawdź, czy robisz te błędy | BoraClinic
- https://www.mojbrzuch.pl/czego-powinny-unikac-osoby-z-zespolem-jelita-drazliwego/ – Czego powinny unikać osoby z zespołem jelita drażliwego
- https://www.medicover.pl/o-zdrowiu/zespol-jelita-drazliwego-ibs-objawy-przyczyny-i-leczenie,176,n,192 – Zespół jelita drażliwego (IBS) – objawy, przyczyny i leczenie
- https://www.doz.pl/czytelnia/a17462-Zespol_jelita_drazliwego_IBS__przyczyny_objawy_dieta_i_leczenie – Zespół jelita drażliwego (IBS) — przyczyny, objawy, dieta i leczenie
- https://jutromedical.com/twoje-zdrowie/co-leczymy/zespol-jelita-drazliwego-ibs-objawy-leczenie-profilaktyka – Zespół jelita drażliwego (IBS) – wyjaśniamy niepokojące objawy i leczenie
- https://julianowak.pl/dieta-ibs/ – Co jeść w IBS? – dietetyk mgr Julia Nowak
- https://centrumrespo.pl/dietetyka-kliniczna/dieta-w-zespole-jelita-drazliwego-ibs/ – Dieta w zespole jelita drażliwego (IBS)
- https://medidieta.pl/blog/dieta-przy-zespole-jelita-drazliwego-zasady/ – Dieta przy zespole jelita drażliwego | MediDieta
- https://qchenne-inspiracje.pl/zespol-jelita-drazliwego-ibs-dlaczego-szkodzi-mi-zdrowa-dieta-a-lagodzi-dolegliwosci-to-czego-jesc-nie-powinnam/ – Zespół jelita drażliwego (IBS – zaparcia spastyczne) – „dlaczego szkodzi mi zdrowa dieta, a łagodzi dolegliwości to czego jeść nie powinnam”? | Dietoterapia Lenartowicz
- https://slimprojekt.pl/zespol-jelita-drazliwego-co-jesc-a-czego-unikac-w-ibs/ – Zespół jelita drażliwego – co jeść, a czego unikać w IBS? – Slim Projekt.pl – Dieta i trening Online
- https://www.healthlabs.care/pl/blog/wsparcie-w-ibs-i-sibo-czym-jest-dieta-low-fodmap – Czym jest dieta low FODMAP? Przeczytaj, gdy masz IBS lub SIBO | Blog Health Labs Care
- https://www.allecco.pl/artykuly/ibs-czyli-zespol-jelita-drazliwego.html – IBS – czyli zespół jelita drażliwego | Allecco.pl
- https://colonc.pl/artykul/co-jesc-na-zespol-jelita-drazliwego-dieta-i-zasady-odzywiania/ – 10 wskazówek przy diecie dla osób cierpiących na IBS – Colon-C
- https://swidnica24.pl/2021/04/dieta-przy-zespole-jelita-drazliwego-czy-wolno-pic-kawe-i-napoje-gazowane/ – Dieta przy zespole jelita drażliwego: czy wolno pić kawę i napoje gazowane? – Swidnica24.pl – wydarzenia, informacje, rozrywka, kultura, polityka, wywiady, wypadki
- https://www.mp.pl/pacjent/dieta/lista/109791,dieta-w-zespole-jelita-drazliwego-w-okresie-biegunek – Dieta w zespole jelita drażliwego z biegunką
- https://ncez.pzh.gov.pl/choroba-a-dieta/choroby-ukladu-pokarmowego/zespol-jelita-nadwrazliwego-ibs-cz-2-zalecenia-zywieniowe-znaczenie-probiotykoterapii-i-diety-low-fodmap/ – Zespół jelita nadwrażliwego IBS cz. 2 – zalecenia żywieniowe, znaczenie probiotykoterapii i diety low-FODMAP – Narodowe Centrum Edukacji Żywieniowej
- https://sklep.alablaboratoria.pl/centrum-wiedzy/deita-low-fodmap-a-ibs/ – Wpływ diety low-FODMAP na IBS – ALAB Laboratoria
- https://www.mojbrzuch.pl/diagnoza-ibs/ – Diagnoza IBS
- http://gastrodent.med.pl/choroby/zespol-jelita-drazliwego/ – GastroDent
- https://gemini.pl/poradnik/artykul/nawyki-zywieniowe-a-sklad-mikrobioty-jelitowej-u-pacjentow-z-zespolem-jelita-drazliwego/?srsltid=AfmBOopOxItieBEv8bNbe_4ApyLultztZv03F4Gp_VBHo8ykoXgyPYg0 – Nawyki żywieniowe a skład mikrobioty jelitowej w IBS – Poradnik Gemini
- https://ncez.pzh.gov.pl/choroba-a-dieta/choroby-ukladu-pokarmowego/ibs-czyli-zespol-jelita-nadwrazliwego-cz-1-definicja-rozpoznanie-leczenie/ – IBS czyli zespół jelita nadwrażliwego cz. 1 – definicja, rozpoznanie, leczenie – Narodowe Centrum Edukacji Żywieniowej
- https://madebydiet.com/ibs-czyli-zespol-jelita-drazliwego/ – IBS czyli zespół jelita drażliwego – Made By Diet
- https://anaskomed.clinic/pl-pl/blogs/lifestyle/how-to-manage-ibs-with-diet – Zrozumienie IBS: Rodzaje, Objawy i Dieta
- https://sklep.sfd.pl/blog-1/Dieta_w_zespole_jelita_drazliwego_(IBS)_-_Co_jesc-blog3514.html?srsltid=AfmBOooVwcxQPfB7JIte9tpHNls2RNOu9WCH31ge6rtP5SIiapivxfeg – Dieta w zespole jelita drażliwego (IBS) – Co jeść?
- https://receptomat.pl/post/zj/zespol-jelita-drazliwego-ibs-dieta – Zespół jelita drażliwego (IBS) – jaka dieta, co jeść, a co unikać?
- https://sklep.alablaboratoria.pl/centrum-wiedzy/dieta-i-zalecenia-zywieniowe-w-zespole-jelita-drazliwego-ibs/ – Dieta i zalecenia żywieniowe w zespole jelita drażliwego (IBS) – Centrum Wiedzy ALAB laboratoria
- https://colonc.pl/artykul/objawy-zespolu-jelita-drazliwego/ – Zespół jelita drażliwego: dieta, co jeść a czego nie jeść przy jelicie drażliwym?
- https://receptomat.pl/post/zj/zespol-jelita-drazliwego-jaki-specjalista – Jaki lekarz pomoże, gdy cierpisz na zespół jelita drażliwego (IBS)?